Situatieschets
Stel, je zit in een bewonerscommissie (in een hypothetische situatie). Het grootste deel van de plannenmakerij en afspraken-makerij is gedaan. Het is een onverhoopt lang traject geweest en iedereen is moe. Moe van het plannen maken; overleggen; vragen stellen; antwoorden zoeken; antwoorden controleren. En bovenal: moe van het hele proces. Het onderlinge vertrouwen is in de loop van het traject gedaald naar een absoluut minimum. Je hebt daar in deze vergadering nog verhitte woorden over gehad.
Toch ga je naar het volgende agendapunt, bijna alsof die verbale ontploffing van zoëven er niet is geweest.
Een lastig agendapunt
Het agendapunt gaat over een gemaakte afspraak die een wettelijk* recht beperkt. (!)
Het is tegelijkertijd een afspraak die de Corporatie aan iedereen op exact gelijke wijze wil opleggen. Het punt van aandacht is, dat deze laatste wens mogelijk extra problemen oplevert:
- De locatie van je woning in de flat bepaalt of de afspraak korter dan afgesproken voor jou werkt of dat de afspraak al stopt, terwijl je praktisch gezien best wat langer de tijd hebt. Je snapt dat beide groepen flatgenoten zich benadeeld zullen voelen.
- Maar: op basis van je locatie in de flat, kun je niet gelijk behandeld worden. Dit komt omdat de renovatie niet gelijktijdig overal in de flat kan beginnen. Sommige stukken van de flat zijn (veel) eerder aan de beurt dan andere gedeelten. En dat heeft gevolgen, ook als je dat niet wilt.
Hoe ga je daar mee om?
Het kan nog lastiger
Om het extra interessant te maken, heeft de gemaakte afspraak ook een wettelijke component. Wettelijk gezien heb je meer manoeuvreerruimte, meer tijd, dan de Corporatie denkt dat je nodig hebt. De Corporatie is hier heel stellig in: zij is vol vertrouwen dat de extra ruimte die de wet biedt, onnodig zal zijn. De Corporatie denkt daarom dat de beperkende afspraak voor iedereen gelijk kan en moet zijn. Rechtsgelijkheid klinkt immers eerlijk, positief en nastrevenswaardig. Zelfs als het praktisch anders uitpakt.
We hebben nu dus een afspraak die niet aan de wet voldoet en die voor iedereen gelijk moet zijn – ondanks een ongelijke situatie. Dat blijkt echter nog niet genoeg. Nu vertelt de Projectuitvoerder ook nog tegen jou en je collegae: “Wat ik nu ga zeggen, is niet bedoeld om druk op jullie uit te oefenen, maar…. als het renovatieproject nog verder vertraagt, dan wordt het waarschijnlijk zo duur, dat de Corporatie het afblaast”.
Dit betekent dat als er in het deel van de flat dat als eerste gerenoveerd wordt flatgenoten zijn die [inflexibel] gebruik maken van hun wettelijke recht – de hele renovatie niet zal doorgaan.
Waarmee op zijn minst helder is, dat als je wilt dat de renovatie doorgaat, je je flatgenoten niet kan wijzen op hun wettelijk recht. Een halsstarrig flatgenoot die in zijn recht staat, kan er immers voor zorgen dat de hele renovatie tot stilstand komt. Nog even los van de woedende flatgenoten, die toch al boos zijn omdat ‘het niet opschiet’, zit de Corporatie dan met een potentieel onbetaalbaar probleem. Waar, als de historie zich herhaalt, jij verantwoordelijk voor wordt gehouden.
Het kan best nog ingewikkelder
Snap je al een beetje waar de gewetensvraag zit nu je tot hier hebt gelezen?
Je bent er echter nog niet. Het probleem speelt nog verder. Naast de Corporatie – is er namelijk nog een partij die zich met het project bemoeit: De Gemeente.
De Corporatie is gewend aan het einde van de renovatie-onderhandelingen een overleg te hebben met de bewonerscommissie en de gemeente. Dit overleg dient als een soort tussentijdse afronding en een gezamenlijk statement. Het is de laatste stap in het proces voor de aanvraag van een Peildatum.
In dit gezamenlijk overleg is de kans groot dat De Gemeente zal vragen of de Corporatie zich netjes heeft gedragen – of de participatie goed is gegaan en alle regels netjes zijn gevolgd. Je wilt niet liegen. Dus je antwoordt eerlijk: Je ziet wel punten waarop de participatie beter had gekund. En je weet van tenminste 1 Huisvestingsverordeningsregel die jullie gezamenlijk niet helemaal opgevolgd hebben. Dit laatste vond je ok, omdat je hebt begrepen dat je dat recht niet nodig hebt. De Corporatie, je weet wel: degene die jou niet onder druk wil zetten en die je eigenlijk niet vertrouwd, heeft dat immers aan je verteld.
De Gemeente kan nu eisen dat er tijd en aandacht komt om deze ‘misstappen’ op te lossen. Wat vertraging zal geven. En – geen druk hoor – de hele renovatie op losse schroeven zet.
Het is trouwens wel een optie om gewoon dat overleg niet te voeren – nieuwe regelgeving zegt dat je niet bij het gesprek aanwezig hoeft te zijn.
Vond je het al lastig genoeg zo?
Neem dan ook nog even dit mee:
- Het is niet duidelijk of dit item een consequentie zal hebben. Er is alleen een kans op.
- De door jullie ingehuurde Ondersteuningsorganisatie weet niet wat te adviseren
- Veel van je flatgenoten zijn al ontevreden over je, omdat ze denken dat jij als bewonerscommissie verantwoordelijk bent voor de vertragingen binnen het project en de slechte communicatie eromheen
- Veel van je flatgenoten willen alleen maar, zo snel mogelijk, die peildatum en de daaraan gekoppelde urgentieverklaring
- Jij bent niet verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de Corporatie of De Gemeente of de gevolgen die (wettelijke) afspraken hebben
- Het is niet ok om iemands rechten te negeren, omdat het handig uitkomt. (Ook niet als je de wensen en mogelijkheden van die persoon daarbij niet in de weg zit?!)
- Dat iemand een recht heeft, wil niet zeggen dat diegene er (maximaal) gebruik van wil maken
- Mensen hebben ook een eigen verantwoordelijkheid
- Ben jij iemand die altijd los van de de consequenties doet wat juist is?
- Ben jij iemand die altijd weet wat juist is in elke situatie?
Wat doe je?
Ga je naar die bespreking? Vertel je je flatgenoten over hun rechten?
Los van wat jouw antwoord zal zijn voor deze gewetensvraag, of het mijne… er kleeft een irritante realisatie aan alles: mogelijk zijn alle hier genoemde vragen, argumenten, beslissingen en acties wel een beetje
☑ geschikt
☑ ongeschikt.
*We hebben het hier over een regel uit de Huisvestingsverordening Amsterdam, een uitwerking van de Huisvestingswet 2014